1-01-2012 rok.

Podstawową rolą nerek jest usuwanie z krwi toksyn i nadmiaru wody. Nerki pomagają kontrolować ciśnienie tętnicze, produkować czerwone ciałka krwi oraz utrzymać w zdrowiu nasze kości. Jeśli stopniowo tracą swą czynność, mówimy o przewlekłej chorobie nerek (PChN). Na ogół przebiega ona skrycie i często pozostaje niezauważona. PChN stanowi istotny problem zdrowotny. Szacuje się, że 1 osoba dorosła spośród 10 ma jakąś postać uszkodzenia nerek. Oznacza to, że problem dotyczy ok. 4 mln osób w Polsce.
Podstawą rozpoznania przewlekłej choroby nerek jest stwierdzenie ich uszkodzenia i/lub spadku filtracji kłębuszkowej, utrzymujące się przez okres dłuższy niż 3 miesiące. Uszkodzenie nerek definiuje się jako obecność nieprawidłowości morfologicznych lub markerów uszkodzenia, w tym nieprawidłowych wyników badań krwi, moczu lub badań obrazowych. PChN rozpoznaje się niezależnie od przyczyny, która ją spowodowała. Konsekwencją choroby jest postępująca utrata funkcji nerek, prowadząca do ich niewydolności, z koniecznością leczenia nerkozastępczego. W zależności od wartości filtracji kłębuszkowej wyróżnia się pięć stadiów zaawansowania choroby. Osoby z PChN są 10-krotnie bardziej narażone na ryzyko przedwczesnego zgonu z powodu choroby sercowo-naczyniowej (choroba wieńcowa, naczyniowo-mózgowa, naczyń obwodowych oraz niewydolność serca).
Przyczynami PChN są m.in. zespół nerczycowy i choroby zapalne nerek, infekcje i niedrożność dróg moczowych, zaburzenia dziedziczne, np. zwyrodnienie wielotorbielowate. Obecnie na pierwsze miejsca wysuwają się cukrzyca oraz nadciśnienie.
 Najczęstszą przyczyną schyłkowej niewydolności nerek w krajach wysokorozwiniętych jest cukrzyca. Powodem jest, porównywany do epidemii, wzrost liczby chorych na cukrzycę typu 2. Zapobieganie i ograniczanie rozwoju przewlekłych powikłań cukrzycy to konieczność i prawdziwe wyzwanie.
Od 1994 r. w sanatorium „Biawena” w Wysowej-Zdroju prowadzone są turnusy dla chorych na cukrzycę. Program leczenia oparty jest na: edukacji terapeutycznej chorych, kontroli podstawowych parametrów wyrównania metabolicznego, adekwatnej farmakoterapii, stosowaniu diety oraz wysiłku fizycznego dostosowanego do wydolności chorego. Najważniejszym celem leczenia jest prewencja przewlekłych powikłań cukrzycy i jej najgroźniejszych następstw, m.in. przewlekłej choroby nerek. Kuracja w uzdrowisku to okazja do modyfikacji niewłaściwych nawyków żywieniowych, skorygowania braku aktywności fizycznej, modyfikacji leczenia farmakologicznego, praktycznego wdrożenia samokontroli. Efekty leczenia wyrażają się poprawą wyrównania cukrzycy, w tym również redukcją nadwagi. Ułatwia to kuracja pitna wodami mineralnymi, z których słynie uzdrowisko Wysowa-Zdrój. Istotny jest wpływ edukacji na poprawę stosowania się do zaleceń lekarskich (compliance), co przekłada się na lepszą współpracę z pacjentem.
Przewlekła choroba nerek jest schorzeniem niebezpiecznym, ale wcześnie wykryta poddaje się leczeniu. Proste, rutynowe badanie moczu i krwi oraz ciśnienia tętniczego mogą ujawnić wczesne oznaki problemów z nerkami. Jeśli już wiemy o problemie, to można spowolnić, a nawet zatrzymać postęp choroby a także znamiennie zredukować chorobowość sercowo-naczyniową. Wobec znacznego rozpowszechnienia PChN i dużych kosztów leczenia, powstają programy zapobiegania, wykrywania i leczenia jej wczesnych stadiów.
W prewencji i leczeniu PChN olbrzymią rolę odgrywa postępowanie niefarmakologiczne. Otwiera to możliwość wykorzystania leczenia uzdrowiskowego w walce z tą chorobą. Chorych z PChN należy zachęcać do redukcji nadwagi, wdrażania nawyków zdrowego żywienia, ograniczania spożycia soli, zaprzestania palenia, ograniczenia spożycia alkoholu, wzrostu aktywności fizycznej. W leczeniu wykorzystuje się wody mineralne.
Od 1993 r. w Wysowej-Zdroju działa pierwszy w Polsce Ośrodek Dializ Pozaustrojowych. Dysponuje 9 stanowiskami. Opiekę zapewniają specjaliści nefrolodzy oraz doświadczony personel średni. Od 1995 r. możliwość przyjazdu do uzdrowiska mają również chorzy dializowani otrzewnowo. Wysowa-Zdrój to miejsce, w którym udało się połączyć zdobycze współczesnej medycyny z możliwościami niefarmakologicznego leczenia uzdrowiskowego.

Materiały:
„Uzdrowisko Wysowa” S.A.
Wysowa-Zdrój